Phật giáo, với triết lý từ bi và lòng vị tha, đã ăn sâu vào đời sống tâm linh của người Việt từ bao đời nay. Đặc biệt, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Phật giáo, về tinh thần đoàn kết trong Phật giáo và giữa Phật giáo với các tôn giáo khác, đã trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển của Phật giáo Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử.
Hồ Chí Minh và cái nhìn thấu đáo về Phật giáo Việt Nam
Ngay từ những ngày đầu chập chững xây dựng lý tưởng cách mạng, Hồ Chí Minh đã nhận thấy ở Phật giáo Việt Nam một tinh thần yêu nước nồng nàn, một sức mạnh đoàn kết to lớn. Người khẳng định: “Phật giáo Việt Nam với dân tộc như hình với bóng, tuy hai mà một”. Chính vì lẽ đó, Người luôn đề cao vai trò của đồng bào Phật tử trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, coi Tăng, Ni, tín đồ Phật tử là lực lượng không thể thiếu trong công cuộc dựng xây đất nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng rằng, tôn chỉ của Đạo Phật là hướng con người tới cái thiện, xây dựng một xã hội bình đẳng và ấm no, hoàn toàn phù hợp với lý tưởng cách mạng của dân tộc. Người khéo léo kết nối giá trị Phật giáo với truyền thống yêu nước, khơi dậy tinh thần “vô ngã vị tha”, “quên mình vì mọi người” trong mỗi người con Phật, để từ đó chung tay xây dựng đất nước.
Hành động thiết thực của Hồ Chí Minh với Phật giáo Việt Nam
Không chỉ dừng lại ở lời nói, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn thể hiện sự quan tâm của mình với Phật giáo bằng những hành động thiết thực. Năm 1946, Người ký Sắc lệnh thành lập Hội Phật giáo Việt Nam, tạo điều kiện cho Phật giáo hoạt động công khai và có tổ chức. Trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Người luôn động viên, khen ngợi những đóng góp của đồng bào Phật tử cho sự nghiệp chung của dân tộc.
Đặc biệt, trước sự hy sinh anh dũng của Hòa thượng Thích Quảng Đức, Người đã bày tỏ lòng tiếc thương vô hạn, đồng thời lên án mạnh mẽ chính quyền Ngô Đình Diệm đàn áp tôn giáo. Câu đối Người viết để tưởng nhớ Hòa thượng: “Vị pháp thiêu thân vạn cổ hùng huy thiên nhật nguyệt. Lưu danh bất tử bách niên chính khí địa sơn hà” đã trở thành minh chứng rõ nét cho sự cảm phục và tri ân của Người đối với tinh thần bất khuất của những người con Phật.
Tư tưởng “Lục hòa” và tinh thần đại đoàn kết trong Phật giáo
Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng tư tưởng “Lục hòa” trong Phật giáo, coi đây là nền tảng để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Người luôn kêu gọi sự đoàn kết trong nội bộ Phật giáo, giữa Phật giáo với các tôn giáo khác và giữa các tôn giáo với dân tộc. Bởi lẽ, Người hiểu rõ, chỉ có sự đoàn kết mới tạo nên sức mạnh để chiến thắng mọi kẻ thù, xây dựng đất nước phồn vinh.
Phát huy tư tưởng Hồ Chí Minh về Phật giáo trong giai đoạn hiện nay
Kế thừa tư tưởng của Người, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm tạo điều kiện cho Phật giáo phát triển, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của Phật giáo trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hơn 40 năm kể từ ngày đất nước thống nhất, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, khẳng định vị thế của mình trong đời sống tinh thần của dân tộc. Tăng, ni, Phật tử cả nước luôn phát huy tinh thần “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”, tích cực tham gia các hoạt động từ thiện xã hội, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh.
Mùa Vu lan báo hiếu Phật lịch 2567 (2023) là dịp để mỗi chúng ta cùng ôn lại những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Phật giáo, về tinh thần đoàn kết dân tộc. Hãy cùng nhau lan tỏa tinh thần từ bi, bác ái của đạo Phật, chung tay xây dựng một xã hội Việt Nam ngày càng phát triển, phồn vinh và hạnh phúc.