Tinh thần Nhập thế của Phật giáo đời Trần Hòa mình để Sáng đạo

Phật giáo du nhập vào Việt Nam từ rất sớm, len lỏi vào văn hóa và đời sống tâm linh người Việt. Đặc biệt, dưới triều đại nhà Trần, Phật giáo thực sự nở rộ, trở thành một phần không thể thiếu trong lòng dân tộc. Sự dung hợp tuyệt vời ấy đã góp phần tạo nên một nước Đại Việt độc lập, kiên cường trước mọi thử thách. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự ra đời của Thiền phái Trúc Lâm, một dòng Thiền mang đậm tinh thần nhập thế tích cực. Vậy, đâu là những giá trị cốt lõi làm nên tinh thần nhập thế của Phật giáo đời Trần? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Hệ tư tưởng làm nên tinh thần Nhập thế của Phật giáo đời Trần

Không tự giới hạn trong khuôn khổ chùa chiền, Phật giáo đời Trần, mà đặc biệt là Thiền phái Trúc Lâm, chủ trương hòa mình vào dòng chảy cuộc sống, lấy đó làm con đường giác ngộ. Tinh thần nhập thế này được thể hiện rõ nét qua hệ thống tư tưởng độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc.

1. Phật tại tâm – Gốc rễ của sự giác ngộ

Tư tưởng “Phật tại tâm” là nền tảng trong hệ thống tư tưởng Phật giáo đời Trần. Tâm ở đây không chỉ là trái tim vật chất, mà là bản tâm, là Phật tính sẵn có trong mỗi con người. Các vị Thiền sư đời Trần, tiêu biểu như Trần Tung, Trần Cảnh, Trần Khâm, đều khẳng định Phật không ở đâu xa, mà ở ngay trong tâm mình. Giác ngộ không phải là tìm kiếm một đấng thần linh ở thế giới bên ngoài, mà là thức tỉnh bản tâm thanh tịnh vốn có.

Thay vì tập trung vào thiền định theo lối cũ, Thiền phái Trúc Lâm chủ trương “thiền trong mọi hành động”, từ đi, đứng, nằm, ngồi, đến những công việc đời thường như lao động, sản xuất. Bởi lẽ, tâm sáng thì mọi nơi đều là đất Phật, mọi hành động đều là tu hành.

2. Kiến tính thành Phật – Con đường đạt đến giác ngộ

Kế thừa tư tưởng “Kiến tính thành Phật” của Thiền tông, Phật giáo đời Trần đặc biệt coi trọng việc thấu hiểu bản tính, từ đó giác ngộ chân lý. Tuy nhiên, khác với quan điểm “đốn ngộ” – giác ngộ tức thời, các vị Thiền sư đời Trần lại đề cao sự kết hợp giữa tiệm giáo (tu tập từ từ) và đốn giáo.

Họ cho rằng, giác ngộ là một quá trình tu tập lâu dài, cần trải qua từng bước giới, định, tuệ, kết hợp với việc nghiên cứu kinh điển và thực hành thiền định.

3. Đồng trần – Hòa mình để sáng đạo

“Hòa quang đồng trần” là một điểm đặc sắc trong tư tưởng Phật giáo đời Trần. Các vị Thiền sư không chủ trương lánh đời, mà hòa mình vào cuộc sống đời thường, tùy duyên ứng biến, lấy đó làm phương tiện giáo hóa chúng sinh.

Họ tham gia vào các hoạt động xã hội, cống hiến cho đất nước, gần gũi với dân chúng. Tinh thần nhập thế này được thể hiện qua việc tham gia chính sự, dạy học, chữa bệnh, hướng dẫn người dân lao động sản xuất…

4. Nhân bản – Nâng cao giá trị con người

Tư tưởng nhân bản trong Phật giáo đời Trần được thể hiện rõ nét qua lòng từ bi, sự cảm thông với nỗi khổ của chúng sinh. Các vị Thiền sư luôn thao thức trước sự mong manh của kiếp người, lên án sự tha hóa và kêu gọi lòng nhân ái, tình người.

Họ dạy con người sống đạo đức, làm việc thiện, hướng đến giá trị chân – thiện – mỹ. Tinh thần nhân bản được thể hiện qua việc quan tâm đến đời sống của người dân, chăm lo cho người nghèo khổ, bệnh tật, giúp đỡ tù nhân…

Kết luận

Tư tưởng Phật giáo đời Trần là sự kết hợp hài hòa giữa Phật giáo với truyền thống văn hóa dân tộc. Tinh thần nhập thế đã thổi một làn gió mới vào Phật giáo Việt Nam, giúp Phật giáo gần gũi hơn với quần chúng, góp phần giữ vững độc lập dân tộc và phát triển đất nước.

Anh Trần Thanh Tùng là chuyên gia phong thủy và tâm linh với hơn 10 năm kinh nghiệm, hiện là tác giả chính của trang web Quê Nhà Cực Lạc. Anh nổi bật với khả năng tư vấn và cung cấp các sản phẩm phong thủy chất lượng, giúp khách hàng cải thiện cuộc sống và công việc. About Me!